Hollandse Luchten: de waarde van een lokale community

In Hollandse Luchten meten we samen met burgers, bedrijven en lokale overheden urgente vraagstukken die leven in een specifieke regio. Zo staat in de regio IJmond een beter en gedetailleerd inzicht krijgen in de kwaliteit van de lucht rondom de Tata Steel fabriek centraal. In Kogerveld Zaandam staat de leefomgeving onder druk door luchtvervuiling afkomstig van het wegverkeer aan de aangrenzende A8 en de A7. En duurzaamheid en scheepvaart over het IJ zijn hoofdthema’s in Buiksloterham.

Het verzamelen en analyseren van data over luchtkwaliteit ligt niet in handen van het RIVM of de GGD Amsterdam, maar bij de burger. Hun probleem staat centraal. Zij hebben eigenaarschap in dit project en kunnen met hulp van experts op het gebied van metingen van luchtkwaliteit en sensortechnologie in de toekomst een serieuze gesprekspartner zijn voor urgente vraagstukken in de regio. Om de juiste meetdoelen en -strategie te bepalen is het van belang om burgers vanaf het begin te betrekken. Zij bepalen de richting van het project. Maar hoe betrek je een lokale community? We spraken met Judith Veenkamp, hoofd Smart Citizens Lab bij Waag over het betrekken van de community in Hollandse Luchten.

Kracht van sociale infrastructuur
Hollandse Luchten is in het voorjaar van 2019 gestart met de eerste pilot in de regio IJmond. Een eerste stap was het contact met de bewoners en het in kaart brengen van de lokale community. “Vanaf het begin van het project was duidelijk dat contact met de lokale community het belangrijkste was. In plaats van zelf een netwerk op te bouwen, is het veel waardevoller om gebruik te maken van de bestaande netwerken en sociale infrastructuur,” vertelt Judith. In het begin van de pilot konden burgers uit de regio IJmond zich aanmelden voor deelname aan het project op de website van Hollandse Luchten. Daarnaast werd contact gelegd met sociale initiatieven, zoals Stofmelder, BRAK en het Pieter Vermeulen Museum in IJmuiden. Judith: “De combinatie van burgers en lokale initiatieven werkt goed voor de sociale infrastructuur. Het idee hierbij is dat je lokale ambassadeurs hebt die het project kunnen dragen wanneer de pilot eindigt,” aldus Judith.

De weg naar onafhankelijk functioneren
Binnen iedere pilot zijn een aantal lokale burgers in grote mate betrokken bij het project. Deze Hollandse Helden denken mee over de meetstrategie en hebben een actieve rol bij bijeenkomsten, communicatie en de verspreiding en installatie van sensoren. “Hollandse Luchten moet en zal uiteindelijk lokaal gedragen worden. Het concept van de Hollandse Held is een effectief voorbeeld voor de weg hier naartoe. Het uitbreiden van deze Hollandse Helden community is dan ook van grote waarde voor het uiteindelijke succes van het project,” vertelt Judith. 

Begin bij de burger
Hollandse Luchten is een participatief project waarin we verschillende processen voor het eerst verkennen. De schaal van productie van de HoLu-sensorkits en de samenwerking van verschillende partners. Maar ook het proces zo transparant mogelijk voor de burgers willen maken. Judith: “Ondanks het een uitdagend project is, krijg ik veel energie van het samenwerken met lokale inwoners. Mensen voelen de urgentie en hebben onwijs veel toe te voegen aan maatschappelijke uitdagingen. Ze wonen ergens, hebben ontzettend veel kennis en expertise over de plek waar ze wonen. Het is zonde als je deze kennis niet in zet en top-down te werk te gaat.”

“Begin bij de burger en ga het gesprek aan. Hollandse Luchten is een project wat juist bij de burger begint. Samen ervaren we hoe technologie een middel kan zijn om een maatschappelijk doel te bereiken en verzamelen we data met een heldere vraag,” aldus Judith Veenkamp.

Meten met een grotere groep
Het technische karakter van Hollandse Luchten kan mensen afschrikken. We willen alle burgers betrekken in de regio’s waar de pilots leven. Voor de tweede fase van Hollandse Luchten willen we graag een bredere groep bereiken, maar ook de groep Hollandse Helden uitbreiden. Wil jij meer betrokken zijn bij het project of heb jij ideeën over hoe je binnen jouw pilot het belang van het meten van luchtkwaliteit kan overbrengen? Neem dan contact met ons op.

Tot slot: dinsdag 4 februari starten we met een nieuwe pilot in Kogerveld, Zaandam. Woon of werk jij in deze omgeving? Meld je dan hier aan voor de bijeenkomst.